MUZEALNY JUBILEUSZ. 20 lat temu powstały Zbiory Historyczne Miasta Legionowo

Powstanie Zbiorów Historycznych Miasta Legionowo aktywnie wspierał Mariusz Błaszczak – ówczesny naczelnik Wydziału Promocji, Kultury i Ewidencji Gospodarczej UM w Legionowie. Widoczna na ekspozycji kopia konserwatorska pomnika J. Piłsudskiego posłużyła w 2016 r. do wykonania legionowskiego pomnika Marszałka

10 listopada 2001 r. nastąpiło uroczyste otwarcie Zbiorów Historycznych Miasta Legionowa – pierwszej w dziejach Legionowa placówki muzealnej przedstawiającej jego historię. Z okazji 20-letniego jubileuszu warto przypomnieć okoliczności powstania tej ważnej instytucji kultury, której spuściznę od 2006 r. kontynuuje Muzeum Historyczne w Legionowie. Uroczystość otwarcia Zbiorów Historycznych przypomina fotorelacja sprzed 20 lat, którą zamieszczamy obok

Początki zbiorów sięgają 1999 r. Wówczas z ideą utworzenia muzeum miejskiego zgłosił się do prezydenta Legionowa inż. Andrzeja Kicmana, miłośnik dziejów miasta Jacek Szczepański. Był on wówczas członkiem zarządu Towarzystwa Przyjaciół Legionowa, autorem wystaw i wielu artykułów historycznych. W 1997 r. opublikował głośną książkę: Obóz Hurki. Dzieje garnizonu w Legionowie do 1918 r., w której odsłonił carskie i wojskowe korzenie miasta.
J. Szczepański od najmłodszych lat kolekcjonował pamiątki z Legionowa, które teraz chciał pokazać szerszej publiczności.

Przed willą stoją od prawej: Grzegorz Kubalski – przewodniczący Rady Powiatu Legionowskiego, prezes TPL Robert Nowiński z synem Stanisławem, dr Zygmunt Pryszmont prezes Zarządu Rejonowego PCK

Prezydent A. Kicman wpadł na pomysł utworzenia muzeum. W październiku 1999 r. zatrudnił J. Szczepańskiego w ówczesnym Wydziale Promocji, Prognozowania i Kultury Urzędu Miejskiego w Legionowie. Poza bieżącymi obowiązkami powierzył mu opracowanie koncepcji przyszłego muzeum miejskiego i misję dalszego gromadzenia eksponatów – darów od mieszkańców. Początkowo muzeum planowano utworzyć w dawnym carskim budynku koszarowym – opuszczonym kasynie, stojącym przy wiadukcie drogowym. Niestety zaistniały wówczas duże trudności z przejęciem tego obiektu od wojska.

Na ganku przed willą 10 listopada 2001 r. Prezydent Andrzej Kicman wręcza akt prowadzenia Zbiorów Historycznych Miasta Legionowa Jackowi Szczepańskiemu. Po lewej: Ewa Sobierajska, zastępca naczelnika Wydziału Promocji, Kultury i Ewidencji Gospodarczej w UM w Legionowie

W 2001 r. pojawiła się niespodziewanie możliwość sfinalizowania pierwszego etapu prac związanych z tworzeniem muzeum i pozyskaniem dla niego budynku. W tym okresie administracja Samodzielnego Publicznego Zakładu Lecznictwa Otwartego opuściła zabytkową willę przy ul. Mickiewicza 23 – dawny szpital i Izbę Porodową. W związku z tym, Zarząd Miasta Legionowa z inicjatywy A. Kicmana postanowił przeznaczyć ją na cele muzealne.

Wstęgę przecina Jan Grabiec – przewodniczący Rady Miejskiej w Legionowie.
Od prawej stoją: ks. płk Jan Mrugacz, dr Zygmunt Pryszmont, Andrzej Kicman,
ks. proboszcz Lucjan Szcześniak

Nie brakowało oponentów tej decyzji i pomysłów na inne zagospodarowanie tego budynku. Ostatecznie we wrześniu 2001 r. postanowiono, że w willi siedzibę znajdzie kilka instytucji: Zarząd Rejonowy PCK, czytelnia Miejskiej Biblioteki Publicznej, Towarzystwo Przyjaciół Legionowa oraz Zbiory Historyczne Miasta Legionowa, które administracyjnie miały podlegać Urzędowi Miejskiemu w Legionowie. Ich organizację i przygotowanie stałej wystawy zlecono J. Szczepańskiemu, będącemu wówczas wiceprezesem TPL i zarazem głównym specjalistą w Wydziale Promocji, Kultury i Ewidencji Gospodarczej UM w Legionowie. Zadanie to realizował pod życzliwym nadzorem swoich bezpośrednich przełożonych – naczelnika wydziału Mariusza Błaszczaka i jego zastępcy Ewy Sobierajskiej oraz przy pomocy Stanisława Psuta – pracownika technicznego w Wydziale Gospodarczym UM. Ogrom spraw organizacyjnych, dzięki wcześniejszym przygotowaniom, udało się dopiąć w wyznaczonym terminie.

Uderzeniem w dzwon „Józef” z 1935 r. w obecności władz miejskich i gości rozpoczęto działalność Zbiorów Historycznych Miasta Legionowa

10 listopada 2001 r. Zbiory Historyczne Miasta Legionowo zostały uroczyście otwarte. Ich prowadzenie i troskę o dalszy rozwój prezydent A. Kicman powierzył J. Szczepańskiemu. Przekazał także klucze do lokali szefom instytucji sąsiadujących z muzeum. PCK reprezentował wówczas prezes dr Zygmunt Pryszmont, TPL prezes Robert Nowiński, a bibliotekę dyrektor Barbara Koryś.

Przekazanie pamiątek przez Feliksa Litwiniaka, żołnierza AK I Rejonu Legionowo, prezesa Koła nr 1 Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej

Jednocześnie 10 listopada 2001 r. udostępniono mieszkańcom Legionowa stałą ekspozycję muzealną zajmującą cztery sale. Wystawa na parterze obrazowała Dzieje Legionowa w latach 1877–1956. W pomieszczeniu na piętrze zaprezentowano kolekcję oryginalnych kart pocztowych: Powiat legionowski na dawnej pocztówce. W większości eksponaty na wystawach pochodziły z prywatnej kolekcji J. Szczepańskiego. Warto także dodać, że budynki stojące za willą – dawne prosektorium i magazyn leków przekształcono w magazyny muzealne i PCK. Obecnie na ich miejscu znajduje się pawilon wystawienniczy.

Od lewej ks. płk Jan Mrugacz, Jacek Szczepański i Barabara Koryś – dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej. W willi siedzibę znalazła także Czytelnia miejska Oddział MBP

Do połowy 2004 r. Zbiory Historyczne były prowadzone jednoosobowo przez wspomnianego już J. Szczepańskiego, który oprowadzał grupy szkolne i indywidualnych zwiedzających, organizował konkursy, opracowywał eksponaty i jednocześnie nadzorował budynek mieszczący kilka instytucji. W 2004 r. zatrudniono pierwszych pracowników ZHML: Katarzynę Ziułkowską, która do dziś pracuje w Muzeum oraz Wojciecha Jeute, będącego już na emeryturze.

Otwarcie siedziby TPL na pierwszym piętrze w willi. W centrum stoją: prezes TPL Robert Nowiński, ks. płk Jan Mrugacz, prezydent Andrzej Kicman

Zapytaliśmy dr hab. Jacka Szczepańskiego, dyrektora Muzeum Historycznego w Legionowie, który od 20 lat nieprzerwanie kieruje placówką, jak wspomina jej powstanie i proces kształtowania się muzeum.

Rozmowy gości w salach wystawienniczych w willi. Od lewej senator Ligia Urniaż-Grabowska, poseł Artur Zawisza, Grażyna Trzaskoma wójt gminy Jabłonna

Ten pionierski okres był pełen zapału i energii. Miałem i mam wewnętrze przekonanie, że bogata i pasjonująca historia Legionowa zasługuje na zaprezentowanie jej w muzeum. W sposób niezależny od wpływów i podziałów politycznych. To przekonanie podzielało wiele życzliwych mi osób, które uwierzyły w Muzeum i zaczęły przekazywać pamiątki. Należy też podkreślić, że przełom w funkcjonowaniu Zbiorów Historycznych przyniosła decyzja prezydenta Romana Smogorzewskiego i uchwała Rady Miasta Legionowo, podjęta jednogłośnie o przekształceniu Zbiorów z dniem 1 sierpnia 2006 r. w Muzeum Historyczne w Legionowie – jako samodzielnej instytucji kultury.

Prezydent Legionowa inż. Andrzej Kicman z prowadzącym zbiory historyczne Jackiem Szczepańskim na tle ekspozycji: Dzieje Legionowa 1877–1956

To pozwoliło nam sięgnąć z czasem po środki unijne, wybudować pawilon muzealny i stworzyć nowoczesne wystawy. Uratowaliśmy także carskie kasyno, które w planach miało być pierwszym muzeum, a dziś jest dziś Filią „Piaski”. Mam nadzieję, że liczne nagrody, w tym aż 7 statuetek „Wierzby” za wystawy muzealne przyczyniły się do popularyzacji dziejów miasta wśród mieszkańców Legionowa i na Mazowszu. Ogromny wpływ na te działania i sukcesy miało wielkie zaangażowanie pracowników naszego muzeum – wspomina Jacek Szczepański.
Red.

Komentarze