Pochowani po latach

Wiezieni, torturowani, przetrzymywani w nieludzkich warunkach, mordowani i grzebani w przypadkowych dołach. Elita północnego Mazowsza, żołnierze Podziemnego Państwa Polskiego a nawet małe dzieci… wszyscy oni kilkadziesiąt lat oczekiwali na godny pochówek. W czwartek 5 września br. na III Forcie w Pomiechówku, w przytomności Ministra Obrony Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej Mariusza Błaszczaka dokonał się akt sprawiedliwości: pochowano pierwsze, ekshumowane szczątki ofiar niemieckiego barbarzyństwa.

W latach II wojny światowej do III Fortu zwożono więźniów z całej centralnej Polski. Wedle szacunków, przez jego kazamaty przeszło ponad 50 tys. osób, z czego ok. 20 tys. zamordowano. W czasie PRL fort był obiektem wojskowym – składnicą amunicji. Po opuszczeniu przez Wojsko Polskie Fort III przeszedł we władanie Agencji Mienia Wojskowego. W marcu 2008 r. znalazł się na liście zabytków. Przez kilkadziesiąt lat na terenie obiektu nie prowadzono żadnych prac archeologicznych. Do chwili obecnej nie zbadano jeszcze całego placu, który może skrywać kolejne ofiary. W październiku 2018 r. IPN przeprowadził pierwsze prace ekshumacyjne jedynie na małym lewym dziedzińcu.

– To jest pierwszy pogrzeb ofiar tej haniebnej niemieckiej zbrodni. Ale to tylko jeden z etapów przywracania pamięci i godności tym wszystkim, którzy zostali bestialsko tu pomordowani. A byli to żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego, byli to mieszkańcy północnego Mazowsza, były to również dzieci. Im wszystkim należy się szacunek. Im wszystkim należy się cześć. Byli bohaterami, ginęli za Polskę, ginęli dlatego, że byli Polakami. Chwała Bohaterom! – powiedział Mariusz Błaszczak stojąc nad 46 trumnami w Forcie III w Pomiechówku.

– Dziś jesteśmy zobowiązani do pamięci, do powrotu tych, którzy zostali zamordowani, do powrotu do szacunku, do oddania im czci. Ja bardzo dziękuję tym wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że właśnie w tym miejscu, w Pomiechówku odbywa się pogrzeb – mówił Błaszczak.

W trakcie uroczystości minister odczytał też list od Prezesa rady Ministrów, Mateusza Morawieckiego: – Rzeczpospolita żegna dziś swoich obywateli. Przez dekady miejsca pochówku zamordowanych przez niemieckich okupantów tu, w Forcie III w Pomiechówku pozostawały nieznane. Ta ceremonia jest dopełnieniem naszego szczególnego obowiązku wobec ofiar czasu wojny. Dziś przywracamy tym wydarzeniom właściwe miejsce w historii naszego kraju. To kwestia historycznej sprawiedliwości. – napisał w liście premier.

Mariusz Błaszczak powołał w tym roku zespół ekspertów, którzy otoczą Fort III Pomiechówek szczególną troską. Wywodzą się oni z instytucji podlegających Ministerstwu Obrony Narodowej, takich jak: Wojskowe Biuro Historyczne, Muzeum Wojska Polskiego i Centralna Biblioteka Wojskowa.

Podczas wtorkowych uroczystości pogrzebowych Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadziło działania w celu pozyskania próbek DNA od rodzin zamordowanych na Forcie III Pomiechówek.

Instytut Pamięci Narodowej prowadzi Bazę Materiału Genetycznego w celu identyfikacji tożsamości osób, których szczątki odnaleziono w wyniku prowadzonych prac poszukiwawczych. Baza Materiału Genetycznego obejmuje dane i informacje o osobach, których krewni stracili życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym, wskutek represji totalitarnych lub czystek etnicznych w okresie od 9 listopada 1917 r. do 31 lipca 1990 r. i miejsce ich pochowania nie jest znane. BMG obejmuje też dane i informacje o odnalezionych w wyniku prowadzonych prac poszukiwawczych szczątkach ludzkich.

Piotr Korycki

Komentarze