Wojsko może zarekwirować twój samochód!

Niektórzy dostali już wezwania. 23 kwietnia 2022 r. weszła w życie ustawa o Obronie Ojczyzny, która zastąpiła ustawę z 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Pozostał jednak obowiązek tzw. świadczeń rzeczowych na rzecz obronności państwa. Jednym z nich jest udostępnienie w czasie pokoju wojsku albo innym służbom cywilnych pojazdów na czas ćwiczeń albo w celu sprawdzenia ich gotowości

Choć obowiązek ten istniał już wcześniej, to obecna sytuacja związana z wojną za naszą wschodnią granicą spowodowała, że sprawa ta niepokoi wielu właścicieli samochodów. Do tej pory, co prawda, byli oni informowani o wciągnięciu ich pojazdów, głównie ciężarówek i samochodów terenowych, do specjalnej ewidencji i obowiązku przekazania ich wojsku w przypadku: wojny, mobilizacji, ćwiczeń wojskowych albo w celu sprawdzenia ich gotowości, ale w ostatnich latach nie było przypadków aby wojsko korzystało z tej możliwości. Teraz może się to zmienić.

Obowiązek wobec Ojczyzny

Zgodnie z art. 628 ustawy o obronie Ojczyzny – „Na urzędy i instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także osoby fizyczne może być nałożony obowiązek świadczeń rzeczowych, polegających na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych, likwidacji ich skutków oraz zarządzania kryzysowego”.
Warto wspomnieć, że jednostkami wykonującymi zadania na potrzeby obrony państwa mogą być też: jednostki Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Straży Marszałkowskiej, Krajowej Administracji Skarbowej, a także terenowe organy administracji rządowej, instytucje państwowe, organy samorządu terytorialnego oraz inne jednostki organizacyjne.

Procedura przeznaczenia dla obronności

Aby jednak cywilny samochód został przeznaczony na cele przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych, likwidacji ich skutków oraz zarządzania kryzysowego, najpierw musi zostać przeprowadzona odpowiednia procedura administracyjna.
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na wniosek wojska lub innych organów, wydaje decyzję administracyjną o przeznaczeniu konkretnego pojazdu na cele obronności, w ramach tzw. świadczeń rzeczowych. Decyzję tę doręcza się posiadaczowi pojazdu na piśmie wraz z uzasadnieniem. Od decyzji przysługuje odwołanie do wojewody, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Wojewoda może zmienić taką decyzję po rozpatrzeniu odwołania, a także z urzędu, jeżeli uzna, że została ona wydana z naruszeniem przepisów prawa.
Gdy jednak decyzja stanie się ostateczna i pojazd zostanie wciągnięty na odpowiednią listę, jego posiadacz jest obowiązany informować wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o każdym rozporządzeniu pojazdem np. jego sprzedażą lub użyczeniem, w terminie 30 dni od dnia tego rozporządzenia.

Oddawanie samochodu

Kiedy decyzja jest ostateczna, wtedy też posiadacz pojazdu może być wzywany przez organ administracji do przekazania samochodu np. odpowiedniej jednostce wojskowej. Wezwanie doręcza się na 14 dni przed terminem wykonania świadczenia, z wyjątkiem przypadków, w których wykonanie świadczenia następuje w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych. Posiadacz auta ma obowiązek oddać je w terminie i w miejscu wskazanym na wezwaniu. Ponadto obowiązany jest oddać pojazd w stanie przydatnym do użytku wraz z dotyczącymi go dokumentami.
Ustawa przewiduje, że w czasie pokoju, samochód może zostać w ten sposób zabrany nie więcej niż trzy razy w roku na 48 godzin , w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych. Natomiast w przypadku ćwiczeń wojskowych samochód może zostać zabrany na czas do 7 dni, ale tylko raz w roku.

Rekompensata dla właścicieli

Ten, który przejął nasz pojazd, a więc armia albo inne służby jest obowiązany używać go w sposób odpowiadający jego właściwościom i przeznaczeniu oraz ponosić koszty związane z jego utrzymaniem. Jest on również odpowiedzialny za utratę pojazdu lub uszkodzenia oraz za szkody wynikłe z używania go w sposób sprzeczny z jego właściwościami lub przeznaczeniem. Ponadto jest on obowiązany zwrócić posiadaczowi pojazd w stanie niepogorszonym. Jednak użytkownik nie ponosi odpowiedzialności za zużycie pojazdu będące następstwem jego prawidłowego używania.
Właścicielowi pojazdu należy się także od użytkownika ryczałt w wysokości odpowiadającej szkodzie poniesionej wskutek jego dostarczenia oraz stawce jego amortyzacji. Stawki ma określić Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.

Wojciech Dobrowolski
fot. MON

Komentarze