Za każdy kamień twój…

Zbliża się rocznica jednego z najważniejszych wydarzeń w historii Polski – wybuchu Powstania Warszawskiego. 1 sierpnia 1944r., o godz. 5 po poł., warszawiacy podjęli heroiczną próbę wyzwolenia swojego miasta spod niemieckiej okupacji. Powstanie Warszawskie, które trwało 63 dni, stało się symbolem nieugiętej walki o wolność i godność narodową.

Powstanie rozpoczęło się od zrywu ponad 30 tysięcy powstańców, wśród których znajdowali się żołnierze Armii Krajowej, harcerze oraz zwykli obywatele, w tym młodzież i kobiety. Ludność Warszawy i okolicznych miejscowości, jak Legionowo, włączała się aktywnie w walki, wspierając powstańców żywnością, medykamentami i informacjami wywiadowczymi. Pomoc napływała również z okolic Puszczy Kampinoskiej, gdzie mieszkańcy gminy Czosnów oraz innych pobliskich miejscowości wspierali powstańców.

Decyzję o rozpoczęciu powstania podjęto na podstawie rozkazów wydanych przez dowódców Armii Krajowej. Głównym dowódcą Powstania Warszawskiego był gen. Antoni Chruściel ps. “Monter”, który otrzymał rozkaz od komendanta głównego AK, gen. Tadeusza Komorowskiego ps. “Bór”. Przyczyną decyzji o wybuchu powstania była nadzieja na szybkie wyzwolenie stolicy przed nadchodzącymi oddziałami Armii Czerwonej oraz chęć uniknięcia przejęcia miasta przez władze komunistyczne.

W Legionowie walki rozpoczęły się już w pierwszych dniach sierpnia. Miasto, będące ważnym punktem strategicznym ze względu na położenie i węzeł kolejowy, stało się miejscem zaciętych starć pomiędzy oddziałami powstańczymi a niemieckimi siłami okupacyjnymi. Dowódcą oddziałów powstańczych w Legionowie był Płk Roman Kłoczkowski. Powstańcy Legionowa, mimo braku broni i amunicji, dzielnie stawiali opór, utrzymując miasto przez kilka dni.

W Legionowie walki miały charakter partyzancki. Powstańcy zdołali przejąć kontrolę nad niektórymi kluczowymi punktami miasta, jak stacja kolejowa i magazyny zaopatrzenia. Niemcy, zaskoczeni skalą oporu, sprowadzili do Legionowa dodatkowe jednostki wojskowe, które rozpoczęły brutalne kontrataki. Powstańcy, mimo heroicznej walki, byli zmuszeni do wycofania się na przedmieścia miasta, kontynuując działania opóźniające i sabotujące niemieckie siły okupacyjne.

Równie dramatyczne wydarzenia miały miejsce w Puszczy Kampinoskiej, gdzie operowały oddziały AK pod dowództwem mjr. Alfonsa Kotowskiego ps. “Okoń”. Powstańcy prowadzili działania partyzanckie, nękając niemieckie konwoje i przeprowadzając liczne zasadzki. Niestety, Niemcy w odwecie przeprowadzali brutalne pacyfikacje okolicznych wsi, mordując wielu mieszkańców i paląc ich domy.

Mimo bohaterskiego wysiłku i determinacji, powstańcy na próżno czekali na wsparcie Armii Rosyjskiej, która w tym czasie stanęła już na praskim brzegu Wisły. Pomoc, na którą liczyli, nigdy nie nadeszła, co miało tragiczne konsekwencje. Rosjanie nie tylko wstrzymali swoje działania, ale również uniemożliwili dostawy z Zachodu, które miały wspomóc walczących powstańców.

Bilans Powstania Warszawskiego jest porażający. Zginęło około 16 tysięcy powstańców, a około 150 tysięcy cywilów zostało zamordowanych przez Niemców w czasie walk i po ich zakończeniu. Niemcy przeprowadzili masowe egzekucje, niszczyli całe dzielnice miasta, a po kapitulacji powstańców, Warszawa została niemal doszczętnie zniszczona. Około 500 tysięcy mieszkańców stolicy zostało wypędzonych ze swoich domów, wielu z nich trafiło do obozów koncentracyjnych i pracy przymusowej.

Powstanie Warszawskie miało ogromny wpływ również na okoliczne miejscowości. Legionowo, będące ważnym punktem oporu, odczuło brutalność niemieckiej machiny wojennej. W gminie Czosnów oraz w innych miejscowościach Puszczy Kampinoskiej dochodziło do pacyfikacji, gdzie wielu mieszkańców straciło życie lub zostało zmuszonych do ucieczki.

Mimo tragicznego końca, Powstanie Warszawskie pozostaje ważnym elementem pamięci narodowej. Niektóre gminy i miasta do dziś świętują ten wielki zryw narodowy, ogłoszony przez Rząd Polski na Uchodźstwie, upamiętniając bohaterstwo i poświęcenie tych, którzy walczyli o wolność. Każdego roku 1 sierpnia o godz. 5 po poł., Warszawa i wiele innych miejsc w Polsce zatrzymuje się na minutę ciszy, by oddać hołd poległym i przypomnieć o ich ofierze.

Piotr Korycki

Foto: muzeum.legionowo.pl

Komentarze