HISTORIA. Budowniczy kolei nadwiślańskiej

Początki Legionowa związane są z uruchomieniem w 1877 r. kolei nadwiślańskiej i powstaniem na terenie dóbr rodziny Potockich stacji kolejowej klasy IV – Jabłonna (dzisiejsza stacja Legionowo). Niewiele osób słyszało jednak o budowniczym kolei nadwiślańskiej Leopoldzie Kronenbergu. Prelekcję na temat życia i działalności tej postaci wygłosił w miniony weekend w filii „Piaski” Muzeum Historycznego w Legionowie dr. Artur Bojarski

Kronenberg był w szczycie swojej działalności gospodarczej najbogatszym człowiekiem na ziemiach polskich i jednym z najbogatszych w Europie. Jego majątek szacowano na około 20 mln rubli co na XIX wiek było liczbą zawrotną. Mimo, że był człowiekiem aktywnym na wielu polach pozostawił po sobie niewiele: linię Kolei Nadwiślańskiej przebiegającej przez obecne Legionowo i wspaniały grobowiec rodzinny na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.

Leopold Stanisław Kronenberg

Leopold Stanisław Kronenberg ur. 24 marca 1812 w Warszawie, zm. 5 kwietnia 1878 w Nicei. Pochodził z zamożnej rodziny rabinów żydowskich. Jego ojciec, pochodzący z Wyszogrodu, Samuel Eleazar Kronenberg (1773-1826) prowadził działalność bankową w Warszawie. Matką była Tekla z domu Levi (1775-1848). Leopold Stanisław Kronenberg miał siedmioro rodzeństwa: Ludwika, Rozalię, Stanisława Salomona, Dorotę (matkę Seweryna Loewensteina), Marię, Henryka Andrzeja i Władysława Alfonsa. Po ukończeniu gimnazjum pijarskiego na Żoliborzu i maturze w Liceum Warszawskiem Leopold Kronenberg studiował na Akademii Praktyczno-Technicznej w Hamburgu oraz na Uniwersytecie Berlińskim. Zakończywszy studia w 1832, wrócił do kraju i zajął się prowadzeniem interesów. W 1846 przyjął protestantyzm wyznania ewangelicko-reformowanego. Był żonaty z Ernestyną Rozalią Leo (1827-1893), córką Leopolda Augusta Leo, podobnie jak on zasymilowanego Żyda wyznania luterańskiego. Miał sześcioro dzieci: Stanisława Leopolda (1846-1894), przedsiębiorcę, Władysława Edwarda (1848-1892), muzyka i filantropa, Leopolda Juliana (1849-1937) bankiera, Teklę Julię (1851-1852) Marię Różę (1854-1944), żonę Karola Zamoyskiego, żonę Gustawa Taube, prowadzącą w Warszawie znany salon literacki i Rozalię (ur. 1857), żonę Aleksandra Orsetti.
Jego własnością był Pałac Kronenberga przy placu Małachowskiego w Warszawie i leżące koło Włocławka Pałac w Brzeziu i Pałac w Wieńcu.

Kolej Nadwiślańska

Kolej Nadwiślańska (Droga Żelazna Nadwiślańska, ros. Привислинская железная дорога, Priwislinskaja żeleznaja doroga) – linia kolejowa otwarta 29 sierpnia 1877. Prowadziła od wówczas nadgranicznego miasta Mława przez Warszawę, Lublin i Chełm do Kowla. Linia liczyła 522 km toru o rozstawie rosyjskim (1524 mm), w 1887 r. pracowało na niej 2364 pracowników. W okolicach Warszawy Kolej Nadwiślańska w roku 1894 miała przystanki w Nowym Dworze, Jabłonnie (Legionowie), na Nowej Pradze (przystanek Praga – Nowa Praga nie była jeszcze wtedy częścią Warszawy), Wawrze, Otwocku. Przed 1939 rokiem przebiegała przez 13 stacji i przystanków osobowych: Warszawa Choszczówka, Warszawa Płudy, Warszawa Żerań, Warszawa Toruńska, Warszawa Praga, Warszawa Olszynka Grochowska, Warszawa Gocławek, Warszawa Wawer, Warszawa Anin, Warszawa Międzylesie, Warszawa Radość, Warszawa Miedzeszyn, Warszawa Falenica. W 1896 roku Kolej Nadwiślańska została połączona z Koleją Warszawsko-Terespolską w Koleje Nadwiślańskie (ros. Priwislinskije żeleznyje dorogi), a w 1897 roku włączono w ich skład jeszcze Kolej Iwangorodzko-Dąbrowską.

red.

Komentarze