Hołd dla bohaterów Powstania Warszawskiego

Od środy, 17-VII-24r., będziemy mogli podziwiać nową mozaikę na ścianie Urzędu Miasta Legionowo, stworzoną z okazji 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Mozaika przedstawia trzy ważne wydarzenia z tamtego okresu: przeprawę przez Wisłę, wykolejenie niemieckiego pociągu oraz działania grupy „Kampinos”.

Ta wyjątkowa instalacja upamiętnia bohaterów tamtych dni i jest hołdem dla ich odwagi oraz poświęcenia. Mozaika przedstawia sceny z walk powstańczych, symbolizujące siłę i determinację mieszkańców Legionowa, którzy stanęli do walki o wolność.

• Naszym szczególnym obowiązkiem jest zachowanie pamięci o bohaterach Powstania Warszawskiego. Tą niezwykłą mozaiką pragniemy uczcić zwłaszcza bohaterów naszej małej ojczyzny – mówił prezydent miasta Bogdan Kiełbasiński. – Pamiętajmy, że większość z nich nie doczekała tryumfu wolności oraz demokratycznych wartości. My tę wolność, dzięki ich czynom, już mamy i razem możemy tworzyć miasto naszych marzeń.

Godzina „W”

Już około godziny 12:00 pierwsze strzały padły na Żoliborzu. Punktualnie o godzinie 17:00 rozpoczęły się walki na Śródmieściu, Woli, Ochocie, Powiślu, Starym Mieście, Mokotowie i Czerniakowie. Walki zaczęły się również pod Warszawą, w Puszczy Kampinoskiej i Legionowie. Pierwsze minuty Powstania napawały optymizmem – zdobyta została m.in. Poczta Główna i Prudential. W powiecie legionowskim do walki stanęli żołnierze I Rejonu „Marianowo-Brzozów” VII Obwodu „Obroża” Armii Krajowej pod dowództwem ppłk. Romana Kłoczkowskiego ps. „Grosz”.

Wykolejenie pociągu

1 sierpnia 1944 roku około godziny 18:00 przy mostku melioracyjnym pomiędzy Chotomowem a Legionowem-Przystankiem został wykolejony niemiecki pociąg budowlany, tzw. Bauzug. Lokomotywa oraz trzy pierwsze wagony wypadły z torów. Niemcy z niewykolejonych wagonów zaczęli ostrzeliwać okolicę. Do walki z załogą pociągu przystąpiły plutony 707 i 708. Wkrótce Niemcy wezwali pociąg ewakuacyjny, którym odjechali w kierunku Nowego Dworu. Na miejscu pozostał wykolejony wagon sanitarny, którego wyposażenie trafiło do szpitali powstańczych w Chotomowie i Legionowie.

3 sierpnia Niemcy wysłali w rejon Chotomowa tzw. pancerkę – improwizowany pociąg pancerny. Przywiezione nim oddziały przeprowadziły operację odwetową na ludności cywilnej w rejonie wykolejenia Bauzugu. Przeciwstawiła im się 3. kompania oraz plutony przerzucone znad szosy Jabłonna-Zegrze. Z pomocą przyszedł również oddział Armii Ludowej z III Parceli. Walki trwały około ośmiu godzin. W ich trakcie poległ m.in. dowódca 3. kompanii ppor. Stefan Krasiński „Kacper”. Niemcy wycofali się, uprowadzając grupę cywili, z której 26 mężczyzn zostało następnie zamordowanych na terenie fabryki krochmalu w Nowym Dworze.

Przeprawa przez Wisłę

4 sierpnia, w związku z informacją o zakończeniu działań powstańczych na warszawskiej Pradze i napływem nowych jednostek niemieckich w okolice Legionowa, ppłk. Kłoczkowski wydał rozkaz o zakończeniu walk w Legionowie. Z grupy ochotników sformowano 280-osobowy batalion pod dowództwem por. Bolesława Szymkiewicza „Znicza”, który miał prowadzić działania w lasach na południowy-wschód od Legionowa (głównie na terenie dzisiejszej dzielnicy Warszawa-Białołęka). Miesiąc później batalion „Znicza” przeprawił się na lewy brzeg Wisły, by wziąć udział w walkach w Puszczy Kampinoskiej.

Grupa Kampinos

Batalion legionowski objął czatę w miejscowości Brzozówka, ubezpieczając oddziały puszczańskie od północy. Stoczył wiele krwawych potyczek i wykonał szereg akcji bojowych. Polegli w tych walkach powstańcy spoczywają m.in. na cmentarzu na Tarchominie. Po rozbiciu przez Niemców 29 września 1944 roku pod Jaktorowem Grupy Kampinos, z ocalałych żołnierzy batalionu legionowskiego sformowany został około 40-osobowy oddział, który pod dowództwem ppor. Mieczysława Smereka „Czcibora” wydostał się z okrążenia i przedarł w Góry Świętokrzyskie.

Komentarze